افزایش ناامنی غذایی شدید و سوتغذیه کودکان برای ششمین سال پیاپی در آسیب‌پذیرترین مناطق جهان
در سال ۲۰۲۴، بیش از ۲۹۵ میلیون نفر در ۵۳ کشور و قلمرو با گرسنگی شدید مواجه بودند؛ افزایشی نزدیک به ۱۴ میلیون نفر نسبت به سال گذشته. همچنین، شمار افرادی که با سطح فاجعه‌بار گرسنگی روبرو هستند، به بالاترین میزان ثبت‌شده از زمان آغاز پایش این گزارش رسید.
ژنو/نیویورک/رم/واشنگتن – بنا بر گزارش جهانی بحران‌های غذایی (GRFC) که امروز منتشر شد، ناامنی غذایی شدید و سوءتغذیه کودکان برای ششمین سال پیاپی افزایش یافته و میلیون‌ها نفر را در برخی از آسیب‌پذیرترین مناطق جهان به لبه پرتگاه کشانده است.
این گزارش نشان می‌دهد که درگیری‌های مسلحانه، شوک‌های اقتصادی، پدیده‌های اقلیمی شدید و جابه‌جایی‌های اجباری همچنان محرک‌های اصلی گرسنگی و سوتغذیه در سطح جهان هستند و اثرات فاجعه‌باری بر بسیاری از مناطق شکننده برجای گذاشته‌اند.
در سال ۲۰۲۴، بیش از ۲۹۵ میلیون نفر در ۵۳ کشور با سطوح شدید گرسنگی مواجه بودند که نسبت به سال گذشته ۱۳،۷ میلیون نفر افزایش یافته است. موضوع نگران‌کننده‌تر، افزایش نرخ شیوع ناامنی غذایی شدید است که اکنون به ۲۲،۶ درصد از جمعیت مورد ارزیابی رسیده است؛ این پنجمین سال متوالی است که این نرخ بالای ۲۰ درصد باقی مانده است.
شمار افرادی که با مرحله فاجعه‌بار گرسنگی (مرحله ۵ IPC/CH) دست‌وپنجه نرم می‌کنند، در همین بازه زمانی بیش از دو برابر شده و به ۱،۹ میلیون نفر رسیده است—بالاترین آماری که تاکنون در این گزارش ثبت شده است.
سوءتغذیه، به‌ویژه در میان کودکان، به سطوح نگران‌کننده‌ای رسیده و در مناطقی مانند نوار غزه، مالی، سودان و یمن به‌شدت افزایش یافته است. در مجموع، نزدیک به ۳۸ میلیون کودک زیر پنج سال در ۲۶ بحران تغذیه‌ای دچار سوتغذیه حاد بوده‌اند.
گزارش همچنین بر افزایش چشمگیر گرسنگی ناشی از جابه‌جایی اجباری تأکید دارد. نزدیک به ۹۵ میلیون نفر از افراد جابه‌جا شده، از جمله آوارگان داخلی، پناه‌جویان و پناهندگان، در کشورهایی با بحران غذایی زندگی می‌کنند، از جمله جمهوری دموکراتیک کنگو، کلمبیا، سودان و سوریه، که از مجموع ۱۲۸ میلیون نفر جمعیت جابه‌جا شده در سراسر جهان سهم زیادی دارند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، گفت: «این گزارش جهانی درباره بحران‌های غذایی، سندی صریح و هشداردهنده از جهانی است که به شدت از مسیر درست منحرف شده است. بحران‌های طولانی‌مدت اکنون با بحران دیگری تشدید شده‌اند: کاهش شدید در تأمین مالی کمک‌های بشردوستانه برای پاسخ‌گویی به این نیازها. این صرفاً شکست در نظام‌ها نیست، بلکه شکست در انسانیت است. گرسنگی در قرن بیست‌ویکم توجیه‌ناپذیر است. نمی‌توان با دست‌های خالی و کمرهای خمیده به شکم‌های گرسنه را سیر کرد.»
عوامل اصلی ناامنی غذایی و سوتغذیه شدید:
- درگیری‌های مسلحانه همچنان عامل اصلی ناامنی غذایی شدید بوده و حدود ۱۴۰ میلیون نفر را در ۲۰ کشور و قلمرو تحت تأثیر قرار داده‌اند. قحطی در سودان تأیید شده و مناطقی مانند نوار غزه، سودان جنوبی، هائیتی و مالی در زمره نقاط بحرانی قرار دارند.
- شوک‌های اقتصادی نظیر تورم و کاهش ارزش پول ملی در ۱۵ کشور موجب گرسنگی شده‌اند و ۵۹،۴ میلیون نفر را تحت تأثیر قرار داده‌اند. این رقم، علیرغم کاهش نسبی نسبت به سال گذشته، همچنان دو برابر سطح پیش از دوران همه‌گیری کووید-۱۹ است. برخی از شدیدترین و مزمن‌ترین بحران‌های غذایی، از جمله در افغانستان، سودان جنوبی، سوریه و یمن، عمدتاً ناشی از شوک‌های اقتصادی هستند.
- شرایط اقلیمی شدید، به‌ویژه خشکسالی‌ها و سیلاب‌های ناشی از پدیده ال‌نینو، ۱۸ کشور را به ورطه بحران غذایی کشانده و بیش از ۹۶ میلیون نفر را تحت تأثیر قرار داده‌اند. این بحران‌ها در جنوب آفریقا، جنوب آسیا و شاخ آفریقا شدیدتر بوده‌اند.
گزارش GRFC پیش‌بینی می‌کند که این شوک‌های گرسنگی تا سال ۲۰۲۵ ادامه خواهند داشت، زیرا کاهش بی‌سابقه بودجه‌های بشردوستانه در تاریخ این گزارش در راه است.
فراخوانی برای بازنگری جسورانه به‌منظور قطع چرخه بحران‌های غذایی
در شرایطی که ناامنی غذایی شدید و سوءتغذیه به سطوح بی‌سابقه‌ای رسیده، منابع جهانی با سریع‌ترین کاهش در سال‌های اخیر روبه‌رو شده‌اند و اراده سیاسی نیز رو به افول است.
برای شکستن این چرخه، باید بازنگری‌ای شجاعانه صورت گیرد، بازنگری‌ای که بر اقدامات مبتنی بر شواهد، مؤثر و جامعه‌محور تمرکز داشته باشد. این امر مستلزم هم‌افزایی منابع، گسترش راهکارهای موفق و قرار دادن نیازها و صدای جوامع آسیب‌دیده در مرکز تصمیم‌گیری‌هاست.
فراتر از کمک‌های اضطراری، شبکه جهانی مقابله با بحران‌های غذایی توصیه می‌کند که سرمایه‌گذاری در سامانه‌های غذایی محلی و خدمات تغذیه یکپارچه انجام شود تا آسیب‌پذیری‌های بلندمدت کاهش یافته و تاب‌آوری جوامع، به‌ویژه در مناطقی که ۷۰ درصد خانوارهای روستایی به کشاورزی وابسته‌اند، افزایش یابد.
اظهارات مقامات:
هادیا لحبیب، کمیسر اتحادیه اروپا: «گزارش امسال بار دیگر تصویری تکان‌دهنده و غیرقابل پذیرش از گرسنگی رو‌به‌رشد ارائه می‌دهد. این یک الزام اخلاقی است، نه صرفاً یک فراخوان برای اقدام. ما در کنار آسیب‌پذیرترین‌ها می‌مانیم، به‌ویژه در کشورهایی که درگیر درگیری و بحران‌اند. اکنون زمان آن رسیده که با اتحاد و اراده اقدام کنیم.»
کو دونگیو، مدیرکل فائو: «گرسنگی شدید صرفاً یک بحران نیست، بلکه واقعیتی مداوم برای میلیون‌ها نفر،به‌ویژه ساکنان مناطق روستایی، است. سرمایه‌گذاری در کشاورزی اضطراری، نه‌تنها واکنشی ضروری، بلکه مؤثرترین روش برای ایجاد اثرات پایدار است.»
آلوارو لاریو، رئیس ایفاد: «این گزارش روشن می‌سازد که پاسخ‌های بشردوستانه باید با سرمایه‌گذاری در توسعه روستایی و تاب‌آوری همراه شوند تا ثباتی پایدار فراتر از مداخلات اضطراری ایجاد شود.»
رئوف مازو، معاون کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان: «افراد جابه‌جا شده تاب‌آوری بالایی دارند، اما تاب‌آوری به‌تنهایی کافی نیست. باید فرصت‌های واقعی مانند دسترسی به زمین، معیشت، بازار و خدمات برایشان فراهم شود.»
کاترین راسل، مدیر اجرایی یونیسف: «در جهانی که فراوانی دارد، هیچ توجیهی برای گرسنگی کودکان یا مرگ آن‌ها بر اثر سوءتغذیه وجود ندارد. گرسنگی، نه‌تنها جسم کودک، بلکه کرامت و آینده‌اش را نیز نشانه می‌گیرد.»
اکسل فن تروتسِنبورگ، مدیر ارشد بانک جهانی: «بحران جهانی گرسنگی فقط جان انسان‌ها را تهدید نمی‌کند، بلکه ثبات و آینده جوامع را نیز به خطر می‌اندازد. اکنون زمان اقدام جمعی است.»
سیندی مک‌کین، مدیر اجرایی برنامه جهانی غذا: «WFP مانند سایر نهادها با کاهش شدید بودجه مواجه است که منجر به کاهش شدید کمک‌های غذایی شده است. ما راه‌حل‌هایی مؤثر برای مقابله با گرسنگی داریم، اما برای اجرای آن‌ها به حمایت تأمین‌کنندگان مالی نیاز داریم.»
